AZ-5: Różnice pomiędzy wersjami
Import>Bagration Nie podano opisu zmian |
Import>Bagration mNie podano opisu zmian |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
'''AZ-5''' | [[Plik:AZ-5.png|mały|263x263px|Włącznik uruchomienia procedury AZ-5]] | ||
'''AZ-5''' (ros. '''АЗ-5''', Aварийной Защиты, pol. Awaryjne Zabezpieczenie) – procedura awaryjnego wygaszenia reaktora jądrowego, inaczej znana jako SCRAM. Polega ona na wsunięciu do rdzenia reaktora wszystkich prętów awaryjnych i kontrolnych (także tych wyjętych wcześniej ręcznie). Pręty awaryjne opuszczone do rdzenia mają ujemną reaktywność i powodują natychmiastowe przerwanie reakcji łańcuchowej, co prowadzi do jego całkowitego wygaszenia. Pręty awaryjne wykonane są z materiałów silnie pochłaniających neutrony (kadm, bor, hafn). | |||
== | == AZ-5 a wypadek w Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej == | ||
W reaktorach typu czarnobylskiego ([[RBMK-1000]]) od momentu zwolnienia prętów do wygaszenia reakcji łańcuchowej i osiągnięcia przez reaktor mocy generowanej wyłącznie przez ciepło powyłączeniowe mija od 10 do 15 sekund (dla porównania w reaktorach PWR/WWER czas ten jest o wiele krótszy i wynosi 1,5-2 sekundy). {{fakt| | W reaktorach typu czarnobylskiego ([[RBMK-1000]]) od momentu zwolnienia prętów do wygaszenia reakcji łańcuchowej i osiągnięcia przez reaktor mocy generowanej wyłącznie przez ciepło powyłączeniowe mija od 10 do 15 sekund (dla porównania w reaktorach PWR/WWER czas ten jest o wiele krótszy i wynosi 1,5-2 sekundy). {{fakt|Uruchomienie procedury AZ-5 podczas nagłego zwiększania się mocy reaktora bloku energetycznego nr IV pośrednio doprowadziło do wybuchu.}}. Pręty były opuszczane zbyt wolno, a wyloty kanałów przez które były wprowadzane zostały powyginane od temperatury panującej we wnętrzu rdzenia reaktora. Wsuwanie prętów w początkowej fazie dawało chwilowy wzrost mocy, co również było zjawiskiem wysoce niepożądanym. Po wypadku procedura ta została dopracowana, co miało zapobiec podobnym przypadkom w przyszłości. Uruchomienie procedury mogło być odpowiedzią na nagły wzrost mocy, jednakże były zastępca naczelnego inżyniera ds. eksploatacji bloków energetycznych III i IV [[Anatolij Diatłow]] na łamach swojej książki ''[[Czarnobyl. Jak to było]]'' tak tłumaczy jej przeprowadzenie: | ||
:''Przed godziną 01:23:40 centralny system kontrolny (...) nie zarejestrował żadnych zmian parametrów, które usprawiedliwiałyby AZ-5. Komisja (...) zebrała i przeanalizowała dużą ilość materiału i jak oświadczyła w raporcie, nie ustaliła przyczyny rozpoczęcia AZ-5. Nie ma też powodu by jej szukać. Reaktor po prostu miał zostać wyłączony po zakończeniu eksperymentu''<ref>{{Cytuj książkę|nazwisko=Diatłow|imię=Anatolij S.|autor link=Anatolij Diatłow|tytuł=[[Czarnobyl. Jak to było]]|rok=1995|wydawca=|miejsce=Kijów|strony=|isbn=}}</ref>''.'' | :''Przed godziną 01:23:40 centralny system kontrolny (...) nie zarejestrował żadnych zmian parametrów, które usprawiedliwiałyby AZ-5. Komisja (...) zebrała i przeanalizowała dużą ilość materiału i jak oświadczyła w raporcie, nie ustaliła przyczyny rozpoczęcia AZ-5. Nie ma też powodu by jej szukać. Reaktor po prostu miał zostać wyłączony po zakończeniu eksperymentu''<ref>{{Cytuj książkę|nazwisko=Diatłow|imię=Anatolij S.|autor link=Anatolij Diatłow|tytuł=[[Czarnobyl. Jak to było]]|rok=1995|wydawca=|miejsce=Kijów|strony=|isbn=}}</ref>''.'' | ||
Wersja z 23:16, 13 kwi 2019
AZ-5 (ros. АЗ-5, Aварийной Защиты, pol. Awaryjne Zabezpieczenie) – procedura awaryjnego wygaszenia reaktora jądrowego, inaczej znana jako SCRAM. Polega ona na wsunięciu do rdzenia reaktora wszystkich prętów awaryjnych i kontrolnych (także tych wyjętych wcześniej ręcznie). Pręty awaryjne opuszczone do rdzenia mają ujemną reaktywność i powodują natychmiastowe przerwanie reakcji łańcuchowej, co prowadzi do jego całkowitego wygaszenia. Pręty awaryjne wykonane są z materiałów silnie pochłaniających neutrony (kadm, bor, hafn).
AZ-5 a wypadek w Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej
W reaktorach typu czarnobylskiego (RBMK-1000) od momentu zwolnienia prętów do wygaszenia reakcji łańcuchowej i osiągnięcia przez reaktor mocy generowanej wyłącznie przez ciepło powyłączeniowe mija od 10 do 15 sekund (dla porównania w reaktorach PWR/WWER czas ten jest o wiele krótszy i wynosi 1,5-2 sekundy). Szablon:Fakt. Pręty były opuszczane zbyt wolno, a wyloty kanałów przez które były wprowadzane zostały powyginane od temperatury panującej we wnętrzu rdzenia reaktora. Wsuwanie prętów w początkowej fazie dawało chwilowy wzrost mocy, co również było zjawiskiem wysoce niepożądanym. Po wypadku procedura ta została dopracowana, co miało zapobiec podobnym przypadkom w przyszłości. Uruchomienie procedury mogło być odpowiedzią na nagły wzrost mocy, jednakże były zastępca naczelnego inżyniera ds. eksploatacji bloków energetycznych III i IV Anatolij Diatłow na łamach swojej książki Czarnobyl. Jak to było tak tłumaczy jej przeprowadzenie:
- Przed godziną 01:23:40 centralny system kontrolny (...) nie zarejestrował żadnych zmian parametrów, które usprawiedliwiałyby AZ-5. Komisja (...) zebrała i przeanalizowała dużą ilość materiału i jak oświadczyła w raporcie, nie ustaliła przyczyny rozpoczęcia AZ-5. Nie ma też powodu by jej szukać. Reaktor po prostu miał zostać wyłączony po zakończeniu eksperymentu[1].