AZ-5: Różnice pomiędzy wersjami
Import>Bagration mNie podano opisu zmian |
Import>Bagration mNie podano opisu zmian |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
[[Plik:AZ-5.png|mały|263x263px| | [[Plik:AZ-5.png|mały|263x263px|Przełącznik uruchomienia procedury AZ-5]] | ||
'''AZ-5''' (ros. '''АЗ-5''', Aварийной Защиты, pol. Awaryjne Zabezpieczenie) – procedura awaryjnego wygaszenia reaktora jądrowego, inaczej znana jako SCRAM. Polega ona na wsunięciu do rdzenia reaktora wszystkich prętów awaryjnych i kontrolnych (także tych wyjętych wcześniej ręcznie). Pręty awaryjne opuszczone do rdzenia mają ujemną reaktywność i powodują natychmiastowe przerwanie reakcji łańcuchowej, co prowadzi do jego całkowitego wygaszenia. Pręty awaryjne wykonane są z materiałów silnie pochłaniających neutrony (kadm, bor, hafn). | '''AZ-5''' (ros. '''АЗ-5''', Aварийной Защиты, pol. Awaryjne Zabezpieczenie) – procedura awaryjnego wygaszenia reaktora jądrowego, inaczej znana jako SCRAM. Polega ona na wsunięciu do rdzenia reaktora wszystkich prętów awaryjnych i kontrolnych (także tych wyjętych wcześniej ręcznie). Pręty awaryjne opuszczone do rdzenia mają ujemną reaktywność i powodują natychmiastowe przerwanie reakcji łańcuchowej, co prowadzi do jego całkowitego wygaszenia. Pręty awaryjne wykonane są z materiałów silnie pochłaniających neutrony (kadm, bor, hafn). | ||
== AZ-5 a wypadek w Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej == | == AZ-5 a [[wypadek w Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej]] == | ||
W reaktorach typu czarnobylskiego ([[RBMK-1000]]) od momentu zwolnienia prętów do wygaszenia reakcji łańcuchowej i osiągnięcia przez reaktor mocy generowanej wyłącznie przez ciepło powyłączeniowe mija od 10 do | W reaktorach typu czarnobylskiego ([[RBMK-1000]]) od momentu zwolnienia prętów do wygaszenia reakcji łańcuchowej i osiągnięcia przez reaktor mocy generowanej wyłącznie przez ciepło powyłączeniowe mija od 10 do 18 sekund (dla porównania w reaktorach PWR/WWER czas ten jest o wiele krótszy i wynosi 1,5-2 sekundy). {{fakt|Uruchomienie procedury AZ-5 podczas nagłego zwiększania się mocy reaktora bloku energetycznego nr IV pośrednio doprowadziło do wybuchu.}}. Pręty były opuszczane zbyt wolno, a wyloty kanałów przez które były wprowadzane zostały odkształcone w wyniku temperatury panującej we wnętrzu rdzenia reaktora. Wsuwanie prętów w początkowej fazie procedury nie tylko nie zmniejszało mocy, ale powodowało jej uderzeniowy przyrost, co również było zjawiskiem wysoce niepożądanym. | ||
Uruchomienie procedury mogło być odpowiedzią na nagły wzrost mocy, jednakże były zastępca naczelnego inżyniera ds. eksploatacji bloków energetycznych III i IV [[Anatolij Diatłow]] na łamach swojej książki ''[[Czarnobyl. Jak to było]]'' tak tłumaczy jej przeprowadzenie: | |||
:''Przed godziną 01:23:40 centralny system kontrolny (...) nie zarejestrował żadnych zmian parametrów, które usprawiedliwiałyby AZ-5. Komisja (...) zebrała i przeanalizowała dużą ilość materiału i jak oświadczyła w raporcie, nie ustaliła przyczyny rozpoczęcia AZ-5. Nie ma też powodu by jej szukać. Reaktor po prostu miał zostać wyłączony po zakończeniu eksperymentu''<ref>{{Cytuj książkę|nazwisko=Diatłow|imię=Anatolij S.|autor link=Anatolij Diatłow|tytuł=[[Czarnobyl. Jak to było]]|rok=1995|wydawca=|miejsce=Kijów|strony=|isbn=}}</ref>''.'' | :''Przed godziną 01:23:40 centralny system kontrolny (...) nie zarejestrował żadnych zmian parametrów, które usprawiedliwiałyby AZ-5. Komisja (...) zebrała i przeanalizowała dużą ilość materiału i jak oświadczyła w raporcie, nie ustaliła przyczyny rozpoczęcia AZ-5. Nie ma też powodu by jej szukać. Reaktor po prostu miał zostać wyłączony po zakończeniu eksperymentu''<ref>{{Cytuj książkę|nazwisko=Diatłow|imię=Anatolij S.|autor link=Anatolij Diatłow|tytuł=[[Czarnobyl. Jak to było]]|rok=1995|wydawca=|miejsce=Kijów|strony=|isbn=}}</ref>''.'' | ||
Po wypadku procedura ta została dopracowana, co miało zapobiec podobnym przypadkom w przyszłości. | |||
== Przypisy == | == Przypisy == | ||
<references /> | <references /> | ||
[[Kategoria:Energetyka jądrowa]] | [[Kategoria:Energetyka jądrowa]] | ||
Wersja z 23:31, 13 kwi 2019
AZ-5 (ros. АЗ-5, Aварийной Защиты, pol. Awaryjne Zabezpieczenie) – procedura awaryjnego wygaszenia reaktora jądrowego, inaczej znana jako SCRAM. Polega ona na wsunięciu do rdzenia reaktora wszystkich prętów awaryjnych i kontrolnych (także tych wyjętych wcześniej ręcznie). Pręty awaryjne opuszczone do rdzenia mają ujemną reaktywność i powodują natychmiastowe przerwanie reakcji łańcuchowej, co prowadzi do jego całkowitego wygaszenia. Pręty awaryjne wykonane są z materiałów silnie pochłaniających neutrony (kadm, bor, hafn).
W reaktorach typu czarnobylskiego (RBMK-1000) od momentu zwolnienia prętów do wygaszenia reakcji łańcuchowej i osiągnięcia przez reaktor mocy generowanej wyłącznie przez ciepło powyłączeniowe mija od 10 do 18 sekund (dla porównania w reaktorach PWR/WWER czas ten jest o wiele krótszy i wynosi 1,5-2 sekundy). Szablon:Fakt. Pręty były opuszczane zbyt wolno, a wyloty kanałów przez które były wprowadzane zostały odkształcone w wyniku temperatury panującej we wnętrzu rdzenia reaktora. Wsuwanie prętów w początkowej fazie procedury nie tylko nie zmniejszało mocy, ale powodowało jej uderzeniowy przyrost, co również było zjawiskiem wysoce niepożądanym.
Uruchomienie procedury mogło być odpowiedzią na nagły wzrost mocy, jednakże były zastępca naczelnego inżyniera ds. eksploatacji bloków energetycznych III i IV Anatolij Diatłow na łamach swojej książki Czarnobyl. Jak to było tak tłumaczy jej przeprowadzenie:
- Przed godziną 01:23:40 centralny system kontrolny (...) nie zarejestrował żadnych zmian parametrów, które usprawiedliwiałyby AZ-5. Komisja (...) zebrała i przeanalizowała dużą ilość materiału i jak oświadczyła w raporcie, nie ustaliła przyczyny rozpoczęcia AZ-5. Nie ma też powodu by jej szukać. Reaktor po prostu miał zostać wyłączony po zakończeniu eksperymentu[1].
Po wypadku procedura ta została dopracowana, co miało zapobiec podobnym przypadkom w przyszłości.